TELEFON, TELEVİZYON VE BİLGİSAYARIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDE ETKİSİ

ÖĞRETMEN FUAT ALTAN ANAOKULU

REHBERLİK SERVİSİ

"TELEVİZYON, TELEFON VE BİLGİSAYARIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ"

Bilinçli ve sınırlandırılmış olarak kullanıldığında çocuklarda TV ve bilgisayar:

·         Çocukların kelime haznesini zenginleştirir.

·         Hayal gücünü geliştirir.

·         Çocukların özellikle problem çözme, yaratıcılık, bilgiyi öğrenme alanlarında çocukların gelişimini olumlu etkiler.

·         Bilgilendirir: Belgeseller; doğa, hayvanlar, bitkiler, farklı kültürler gibi konularla ilgili çocuğun genel bilgisi artar.

·         Oyunlarında kullanabileceği fikirler verebilir.

TV VE BİLGİSAYARIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ

Aşırı ve bilinçsiz şekilde izlendiğinde, TV ve bilgisayar çocukların farklı gelişim alanlarını etkilemektedir.

FİZİKSEL SORUNLAR;

·         Radyasyon yayması nedeniyle baş ağrısı, göz yanması, halsizlik ve baş dönmesi oluşturabilir.

·         Daha geç saatte yatma, uykuya geçişte zorlanma, uyurken daha fazla uyanma gibi sorunlara neden olabilir.

SOSYAL-DUYGUSAL SORUNLAR;

·         Televizyon izlemenin ve bilgisayar oyunlarının aşırılığı durumunda, çocuğun çevresiyle olan ilişkilerini zayıflatabilir.

·          TV'de gösterilen ideal vücut ölçülerine sahip mankenler vs etkisi altında kalarak kendi vücudundan memnun olmama ve kendini olduğu gibi kabul etmeme gibi sorunlar yaşanmasına sebep olabilir.

·         Okul öncesi dönem çocuklarının  karşılaştıkları görüntüler onlarda kaygı, gerilim, korku, şiddete eğilim ve yalnız kalmak istememe gibi duygusal sıkıntılara yol açabilmektedir.

BİLİŞSEL SORUNLAR;

·         Televizyon ve bilgisayar karşısında zaman sınırı olmadan bırakılan çocuklarda, konuşma, anlamlı jest ve mimikler, heceleme, ses çıkarma ve cümle kurma gibi gerekli olan fonksiyonların gelişiminde gecikmeler veya yetersizlikler görülebilmektedir.

·         Düşünmeyi, hayal gücünü ve problem çözme becerilerini olumsuz etkileyebilir.

·         Televizyondaki görüntülerin ekrandan geçme sürelerinin kısa olmasından dolayı çocuk TV izlerken dikkatini belirli bir görüntünün üzerinde kısa süreli odakladığı için farklı etkinliklerde dikkatini uzun süreli olarak yoğunlaştırma konusunda zorlanabilir.

·         Bilgisayar kullanımının kontrolsüz ve sınırsız olması ilköğretim döneminde derslere karşı ilgisizlik ve motivasyon eksikliği gibi sorunlara neden olabilir.

İnternetin bilinen iki temel olumsuz etkisi ve riski vardır.

1.       Bağımlılık: Çocukların dış dünyadan kopup zamanla bilgisayarı insanlara tercih etmeleri toplumdan uzaklaşmalarına ve başkaları ile iletişim kurmakta zorlanmalarına sebep olabilmektedir.

2.       Haberleşme: Facebook, twitter  vb. zaman açısından sorun oluşturmaktadır. Bundan daha önemlisi yabancı kişilerle yapılan görüşmelerin getireceği risklerdir. Bu nedenle çocuklara yabancılarla konuşmamaları, aileye ve eve ilişkin bilgi vermemeleri konusunda bilgi verilmelidir.

TV ve BİLGİSAYARIN OLUMSUZ  ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN ÖNERİLER;

ü  Çocuğun yaşına ve düzeyine uygun programlar ve bilgisayar oyunları seçilmelidir.

ü  Anne-baba veya bir başkasıyla beraber TV izlenmeli ve izlenen olaylarla ilgili konuşulmalı ve tartışılmalıdır.  Çocuğun sorduğu sorulara cevap vermelidir.

ü  TV seyrederken ışık açık olmalıdır. Gözlerin daha fazla yorulmaması için aydınlık bir ortamda TV izlemek daha uygundur.

ü  Yemek yerken TV kapalı olmalıdır. Yemek ortamında aile bireylerinin birbiriyle iletişim içinde olması daha sağlıklıdır.

ü  Ortalama TV'den 2 metre mesafe uzaklıktan seyredilmelidir.

ü  Araştırmacılara göre çocuklar televizyon programları içinde en çok haberlerden etkilenmektedir. Bunun nedeni haberin gerçek olduğu ve dış dünyada ''ötekiler'' tarafından yaşandığının çocuk tarafından ayırt edilebilmesidir.

ü  Haftalık program listesi yapılabilir: Evdeki bütün bireylerin hangi TV programlarını, hangi günlerde ve hangi saatlerde izlediklerini tespit etmek gerekir.

ü  Çocuğunuzun TV izleme süresini, her gün sadece en sevilen programların izlenmesi ile sınırlandırın. Televizyonu sadece o programlar başladığında açın.

ü  Sadece müzik dinlemek için TV açılmamalıdır, bunun yerine müzik seti kullanılmalıdır.

ü  Çocuğun odasına TV konulmamalıdır.

ü  TV ve bilgisayar ceza veya ödül olarak kullanılmamalıdır. Çünkü bu şekilde TV'nin değerini daha da arttırmış oluruz.

ü  Haftada bir veya birkaç gün "TV seyretmeme günleri" belirleyin ve yerine yapılabilecek çok cazip etkinlikler sunun.

ü  TV izlemenin dışında yapılabilecek farklı etkinlikler oluşturun. Örneğin; Beraber alışverişe gitmek, kek pişirmek, kitap okumak, saklambaç, bil bakalım kim?, tabu gibi oyunları oynayın.

ü  Kendi TV izleme sürenizi ve bilgisayar başında geçirdiğiniz süreyi sınırlayarak çocuğunuza model oluşturun.

ü  Çocuğunuzun internette kalma süresine, bilgisayar kullanma süresine ve televizyon izleme süresine mutlaka kısıtlama getirin.

ü  Okul öncesi çağındaki bir çocuğun günde en fazla 20-30 dakika televizyon seyretmesine izin verin. İlköğretim çağındaki çocuğun televizyon karşısında geçirdiği süre günde en fazla 1-2 saati aşmamasına özen gösterin.

ü  Çocuğunuzun bilgisayar oyunlarını belli bir süreye ayarlanmış bir mutfak saati kullanarak oyun süresini kısıtlayın. 'Saat çaldığı anda oyun da bitecek' konusunda anlaşın.

ü  Gerekli güvenlik ve filtreleme programlarını edinin.

 KAYNAKÇA

¢  ABALI, Osman. ''Günümüz Çocuklarına Psikososyal Tesirler'', Adeda Yayıncılık, İstanbul, 2007.

¢  CANTER, Lee. Çev. Hande Gürel. ''Televizyon Bağımlısı Çocuklar'' Hyb Yayıncılık, Ankara, 1998.

¢  ERTÜRK Yıldız Dilek-AKKOR GÜL Ayşen, "Çocuğunuzu Televizyona Teslim Etmeyin", Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2006.

¢  ÖZTÜRK Hüseyin Emin, "Kişilik Gelişimi Açısından Çocuk ve Televizyon", Beyan Yayınları, İstanbul, 2002.

¢  ŞİRİN Mustafa Ruhi, "Televizyon Çocuk ve Aile", İz Yayıncılık, İstanbul, 1998.

¢  TÖNEL Adnan, "Uzaktan Kumandalı Çocuklar", Hayykitap, İstanbul, 2007.

¢  YAVUZER, Haluk. ''Çocuk Psikolojisi'', Remzi Kitabevi, İstanbul, 2005.

Okul Psikolojik Danışmanı ve Rehberlik Öğretmeni

Esra GÖKMEN